ვეფხის-ტყაოსანი, 1899 წ.
1087. რა ესე ესმა ავთანდილს ლაღსა, ბუნება-ზიარსა, ადგა და ლახტი აიღო, – რა ტურფა რამე მხნე არსა! – “ამა საქმისა ვერ-ცნობა – სთქვა – ჩემი სიძუნტე არსა;” ნუ ეჭვ სულ-დგმულსა მისებრსა, სხვა არცა მისებრი არსა!
1088. ფატმანს უთხრა: “კაცი მომეც მასწავლელად, წინა-მძღვარად, “გზასა მართლად წამიყვანოს, თვარა მეშვლად მინდა არად: “იმას კაცსა ვერა ვხედავ მეომრად და ჩემად დარად; “რაცა ვუყო, მოგახსენებ, მომიცადე, იყავ წყნარად”.
1089. მას მისცა მონა დიაცმან წინა-მძღვრად, წაცამყვანელად, კვლავე შეჰყივლა: “ვინადგან ცეცხლია ცხელი ანელად, “თუ მოვითაჰკლა იგი ყმა ჩემად გულისა მფხანელად, “ბეჭედი ჩემი აცვია, მას გვედრებ მოსატანელად”.
1090. ავთანდილ განვლო ქალაქი მით უებროთა ტანითა; ზღვის პირსა სახლი ნაგები დგეს ქვითა წითელ-მწვანითა, ქვეშეთკენ სრითა ტურფითა, კვლავ ზედათ ბანის-ბანითა, დიდროვანითა ტურფითა, მრავლითა თანის-თანითა.
1091. მუნ მიჰყავს პირ-მზე ავთანდილ მას, მისსა წინა-მძღომელსა, ხმა მდაბლად ჰკადრებს: “ისია სრა მისი, ეძებ რომელსა;” უჩვენებს, ეტყვის: “ჰხედაო ბანსა ზედა-ქვე მდგომელსა? “იქი წევს ძილად, იცოდი, ანუ ქვე ჰპოვებ მჯდომელსა”.
1092. კარსა წინა დარაჯანი ორნი უწვეს მას გლახ ყმასა; ყმა გავიდა, გაეპარა, დააგდებდეს ვირე ხმასა, თვითო ხელი ყელსა მიჰყო, მუნვე მისცა სულთა ხდასა, თავი თავსა შეუტაკა, გაურია ტვინი თმასა.
აქა ავთანდილისაგან ჩაჩნაგირისა და ორის მისის დარაჯის დახოცა
1093. იგი ყმა საწოლს მარტო წვა გულითა ჯავრიანითა, ხელ სისხლიანი ავთანდილ შედგა ტანითა ჯანითა; ვეღარ აესწრა, იდუმალ მოჰკლა, ვერცა თუ ვცანითა, ხელი მოჰკიდა, მიწასა დაასკვნა, დაჰკლა დანითა.
1094. მჭვრეტელთა მზე და მებრძოლთა მხეცი და ვითა ზარია, ბეჭდითურთ თითი მოჰკვეთა, ქვესკნელთ მიწასა გარია, ზღვისაკენ სარკმლით გასტყორცა, ზღვისა ქვიშათა გარია, მისთვის არცა სად სამარე, არცა სათხარად ბარია.
1095. ხმა მათისა დახოცისა არ გაისმა არსით არა; წამოვიდა ვარდი ტკბილი, რასამცა ვით გაემწარა; ესე მიკვირს, სისხლი მისი ასრე ვითა მოიპარა! რომე წეღან წამოევლო, გზა იგივე წაიარა.
1096. რა ფატმანისას შევიდა ლომი, მზე, მოყმე წყლიანი, უბრძანა: “მოვკალ, მან ყმამან დღე ვეღარ ნახოს მზიანი, “თვით მონა შენი მოწმად მყავს, ფიცი აფიცე ღვთიანი; “აჰა, თითი და ბეჭედი და დანა მაქვს სისხლიანი.
1097. “აწ მითხარ თუ, რას იტყოდი, რას გაშმაგდი ისრე რეტად, “რას გექადდა ისი კაცი? – მესწრაფების მეტის მეტად;” ფატმან ფეხთა მოეხვია: “არა ღირს ვარ პირსა ჭვრეტად, “გამიმრთელდა გული წყლული, ახლა დავჯე ცეცხლთა შრეტად.
1098. “მე და უსენი შვილითურთ აწ ახლა დავიბადენით; “ლომო, ქებანი შენიმცა ჩვენ ვითა ვადიადენით! “ვინადგან სისხლთა იმისთა დაღვრავე დავიქადენით, “თავიდგან გითხრობ ყველასა, თქვენ სმენად დაემზადენით:”
ნესტან დარეჯანის ამბის მბობა ფატმანისაგან ავთანდილის წინაშე
1099. ამა ქალაქსა წესია, დღესა მას ნავროზობასა “არცა ვინ ვაჭრობს ვაჭარი, არცა ვინ წავა გზობასა; “ყოველნი სწორად დავიწყებთ კაზმასა ლამაზობასა; “დიდსა შეიქმან მეფენი პურობა-დარბაზობასა.
1100. “ჩვენ დიდ-ვაჭართა ზედა გვაძს დარბაზს მიღება ძღვენისა, “მათ საბოძვრისა ბოძება ჰმართებთ მგზავსისა ჩვენისა; “ათ დღემდინ ისმის ყოველგან ხმა წინწილისა, ებნისა, “მოედანს მღერა, ბურთობა, დგრიალი ცხენთა დგენისა.
1101. “ქმარი ჩემი დიდვაჭართა წაუძღვების უსენ წინა, “მათთა ცოლთა მე წავასხამ, მაწვეველი არათ მინა; “დედოფალსა ძღვენსა ვუძღვნით მდიდარი, თუ გლახა ვინ ა, “დარბაზს ამოდ გავიხარებთ, მხიარულნი მოვალთ შინა.
1102. “დღე მოვიდა, ნავროზობა, დედოფალსა ძღვენი ვძღვენით; “ჩვენ მივართვით, მათ გვიბოძეს, ავავსენით, ავივსენით; “ჟამიერად მხიარულნი წამოვედით ნებით ჩვენით, “კვლავ დავსხედით გახარებად, მუნებურნი არ ვიყვენით.
1103. “ბაღსა შიგან თამაშობად საღამოსა გავე ჟამსა, “გავიტანე ხათუნები, – მათი ჭმევა ჩემგან ჰხამსა; – “მომყვებოდეს მომღერალნი, იტყოდიან ტკბილსა ხმასა; “ვიმღერდი და ვყმაწვილობდი, ვიცვალებდი რიდე-თმასა.
1104. “იქ ბაღსა შიგან ტურფანი სახლნი, ნატიფად გებულნი, “მაღალნი, ყოვლგნით მხედველნი, ზღვაზედან წაკიდებულნი; “მუნ შევიტანენ ხათუნნი, იგი ჩემთანა ხლებულნი, “კვლავ დავიდევით ნადიმი, დავსხედით ამოდ შვებულნი.
