ვეფხისტყაოსანი, 1913 წ.
2144. სხუა სპა მრავალი ქუეითი ციხეს დაყარა ჭურვილი. ზღუდეთა კარგი მესროლი, ჩაბალახ ჩამოხურვილი, ღამით გავიდეს, თუ ომთა არა მართებდა სურვილი, ცისკრისა ჟამსა დამსხმელთა შექმნე სისიხლისა წურვილი.
აქა ომი ხვარაზმელთა, ინდოთა, არაბთა და თურქთა
2145. რას ვაგრძელებდე, დაესხნეს ცისკრისა ჟამსა ომითა, შეიქნა შემოტევება ქუხილის შენაზომითა; მათ მძინარეთა გარეთ ქნეს სისხლი რუდ მინაწდომითა, მაღლად იზახდა ხუარაზმშა ტარიელისთუის წყომითა.
2146. ეტყუის ტარიელს: “ძე ჩემი შენ მუხთლად მოკალ მძინარე; თუ მამაცი ხარ, შემები, მოდი, წამოდეგ წინარე! მოდი, ვკრათ ჩუენ ერთმანერთსა ჴრმალი სისხლისა მდინარე, ვეჭუ, სამართალმან შენ შეგქნა მოსვლისა მოსაწყინარე.“
2147. რა ესე ესმა ზახილი მათ სამთა გმირთა მეფეთა, მართ წყნარად ადგომილ იყვნეს, გუანდეს ვარდისა მკრეფეთა. ტანსა იცუმიდეს აბჯარსა, მართ შუქთა მოიეფეთა, ხუარაზმშას სპათა გაუხდეს, ვით მგელნი ძაღლთა მყეფეთა.
2148. ფიცხლა მიმართა ხუარაზმიშ, ვით შავარდენი ფრთიანი; სითცა პირი ქნის, დაჴოცის, ტანი მუნ დაძრის ხიანი; იზახდა: “ ვაი, ინდოთა ნუვინ გაუშვებთ მღრთიანი,“ დახუდეს, მამაცად იბძოდეს, დამსხმელთა ეცა ზიანი.
2149. კულა მათნი სპანი სამგნითვე შეიძრნეს გარეთ მდგომელნი; ზედა დამსხმელთა მიუჴდეს ამაყნი, მცქაფად მწყრომელნი; ფიცხლად შეიბნეს, არ გუანდეს იგ ფრანგნი, ვინმე რომელნი. მათნი იაღნი ტიროდეს, ვით იცინიან რომელნი.
2150. იგ სამივე ჴელმწიფენი დაკაზმულნი დადგეს კართა, ცხენთა შესხდეს უკეთესთა, წინა დროშა აემართა; ღმერთსა მუნა მადლი კადრეს, შემობრუნდეს, მიემართა: მკლავნი ჩუენნი ვიხმარნეთო, ღმრთით, რაც გუინდა დაგუემართა.“
2151. აწ უყურეთ თქუენ, მსმენელნო, რა ფიცხელი არის ომი; სწყუეტდის თავთა თავადებსა, ტარიელ არს მათუის მწყრომი; დაჴოცნა და ამოსწყუიტნა, ვერვინ იყო წინა მდგომი, გარე რაზმი მრავალკეცი დაიჴოცა თუ რა ზომი.
2152. ერთკენ ავთანდილს და ფრიდონს მრგულივ სპანი ზედ მოეჯარნეს; იგი ორნივე გაუხდეს, რა გკადრო, ვით გაეხარნეს, ჴოცდეს, უკანა მისდევდეს, ქალაქის კართა შესჯარნეს, უნდოდა, თუმცა შიგანთა ყოლ კარნი არ დაეყარნეს.
2153. ტარიელ ნახა ხუარაზმშა, გამაყდა გული ბერისა; შეიქნა ველი ორგნითვე სისხლითა მონატბერისა; გორად ძეს შუბთა ნალეწი და ჴმალთა მრავალ ფერისა. კულა მოუბრუნდა ხუარაზმშას რისხუა ცით მონაბერისა.
2154. ესმა მუქრა მეფისა ღმრთივ გუირგუინ, გულ აზატისა; მივმართე მივდეგ საომრად, ჩავიპყარ მძიმე ლახტია, ბარგისტანითა კაზმულსა მე ცხენსა გარდავახტია, მოსრულ ხარ, მოდი საომრად, მით გაგიცუდო ტახტია.“
2155. შეიქმნა ომი ფიცხელი რაზმის კიდემდე- კიდია; ხუარაზმას სპათა, ინდონო, ვით მჭელსა მოიმკიდია; ეაჯებოდეს ტარიელს: “ სრულ ნუ დაგუჴოცო კი დია.“ ვისცა გარდაკრის, გააპის, ცხენს კაცი გარდნაკიდია.
2156. შუბნი შემოსცნა ხუარაზმშა, ტარიელ მკერდსა შელეწნა, ვერ გაუტეხნა აბჯარი, ვერცა თუ სადმე დახეწნა; ვაქებ, ვინ გმირი ასეთი ან სარო ალვა ახუეწნა! ტარიელ ჴრმალი ხუარაზმშას ცხენსა კრა, ყოლ არ აძეწნა.“
2157. ტარიელ ცხენი ხუარაზმშას მოუკლა, მუნვე დაეცა; უფიცხე იბრძუის, ქუეითსა ჴრმალი უნდოდა დაეცა; ყმა აღარავინ იახლა, რომ ადრე ცხენსა აეცა, ამისთუის მარტო იბრძოდა, არათ ღონითა გაექცა.
2158. მიუჴდა ჴმალი გარდაკრა, ცხენს თავი გაუგდებინა, შეყივლა: “ დარჩი, მეფეო, თავს ცეცხლი მოადებინა, ჩემი ცოცხლისა დარჩომა თავსა რამ შეგადებინა. შვილი მამიკალ და მეცა მას თანა გექადებინა?
2159. მიკუირს თუ რად არ გრცხუენიან მუხთლობის მოსურვებულსა? ჩემი ძე მოკალ მწოლარე, მე მისთუის ვაგლახ ვებულსა; აწ მობირებით არაბნი მოგისხმან გაავებულსა, მეც მამკალ, მოდი ცოცხალსა რეას მაქნევ დაზავებულსა?
2160. დაშურა მოსჭირდა მარტოსა, მრავალი ჴრმალი ექნია; გაუტყდა ჴრმალი და ლახტი, მართ ვითა მშოილდი შექნია; ამისთუის სპათა სიმრავლე მრგულად ალყად გარე შექნია, ჴელთა შეიპყრეს, დაბნელდეს მისთუის მნათობთა შუქნია.
2161. ტარიელ ნახა ხვარაზმშა საკლავად გამართებული; გაეხარნეს და შეექნა პირი მზებრ, წარმართებული; თქუა: “ კმარის ჩემთუის ღმრთისაგან წყალობა დამართებული. აწ აღარავის მოვაკლევ, მეფეა წარმართებული.
2162. მოვიდა გააშვებინა დიდი ხუარაზმთა მფლობელი; ცხენი მოგვარეს და წყნარად შესუა მართ ვითა მჴმობელი; მივიდეს მისნი ძმად ფიცნი, მოლოცვა წარმომთხრობელი. უქეს ხუარაზმშას დარჩომა, ყოლ არა იყუნეს მგმობელი.
