ჩანართი და დანართები ტექსტები ვეფხისტყაოსნისა, 1948 წ.
448. აწ რადგან აღარ დაიშლი კართ გარე ომსა რაზმითა, ღამით გავიდეთ გაპარვით, არ მაშხალითა ბაზმითა, ცისკრისა ჟამსა დავესხნეთ გმირთა წესითა და ზმითა, ღმერთმან ქნას, ასრე დავჰხოცნეთ არ იყვნენ ხანსა დაზმითა.”
449. დაასკვნეს ესე თათბირი თარასგან ნავაზირები. ხვარაზმშაჰ ბრძანა: “უთუვოდ ვქნათ ესე დანაპირები.” იანგარიშა მისი სპა იმსა მართ ვითა გმირები, ასოთხმოცათი ათასი მებრძოლი ამატირები.
450. სხვა სპა მრავალი ქვეითი ციხეს დაყარა ჭურვილი. ზღუდეთად კარგი მესროლი, ჩაბალახ-ჩამოხურვილი, ღამით გავიდეს, თუ ომთა არა მართებდა სურვილი, ცისკრისა ჟამსა დამსხმელთა შექმნე სისიხლისა წურვილი.
აქა ომი ხვარაზმელთა, ინდოთა და თურქთა
451. რას ვაგრძელებდე, დაესხნეს ცისკრისა ჟამსა ომითა, შეიქნა შემოკივილი ქუხილის შენაზომითა; მათ მძინარეთა გარეთ ქნეს სისხლი რუდ მონაწდომითა, მაღლად იზახდა ხვარაზმშაჰ ტარიელისთვის წყომითა.
452. ეტყვის ტარიელს: “ძე ჩემი შენ მუხთლად მოჰკალ მძინარე; თუ მამაცი ხარ, შემები, მოდი, წამოდეგ წინარე! მოდი, ვჰკრათ ჩვენ ერთმანერთსა ხრმალი სისხლისა მდინარე, ვეჭვ, სამართალმან შენ შეგქმნა მოსვლისა მოსაწყინარე.”
453. რა ესე ესმა ზახილი მათ სამთა გმირთა მეფეთა, მართ წყნარად ადგომილ იყვნეს, ჰგვანდეს ვარდისა მკრეფეთა. ტანსა იცმიდეს აბჯარსა, მართ შუქთა მოიეფეთა, ხვარაზმშას სპათა გაუხდეს, ვით მგელნი ძაღლთა მყეფეთა.
454. ფიცხლა მიჰმართა ხვარაზმიშ, ვით შავარდენი ფრთიანი; სითცა პირი ქნის, დახოცის, ტანი მუნ დაძრის ხიანი; იზახდა: “ვაი, ჰინდოთა ნუვინ გაუშვებთ მღრთიანი,” დახვდეს, მამაცად იბძოდეს, დამსხმელთა ეცა ზიანი.
455. მათ ლომთა სპანი სამგნითვე შეიძრნეს გარეთ მდგომელნი; ზედა დამსხმელთა მოუხდეს ამაყნი, მცქაფად მწყრომელნი; ფიცხლად შეებნეს, არ ჰგვანდეს იგ ფრანგნი, ვინმე ჰრომელნი. მათნი იაღნი ტიროდეს, ვით იცინიან რომელნი.
456. იგ სამივე ხელმწიფენი დაკაზმულნი დადგეს კართა, ცხენთა შესხდეს უკეთესთა, წინა დროშა აემართა; ღმერთსა მუნა მადლი ჰკადრეს, შემობრუნდეს, მიემართა: “მკლავნი ჩვენნი ვიხმარნეთო, ღმრთით, რაც გვინდა დაგვემართა.”
457. აწ უყურეთ თქვენ, მსმენელნო, რა ფიცხელი არის ომი; სწყვეტდის თავთა თავადებსა, ტარიელ არს მათვის მწყრომმი; დახოცნა და ამოსწყვიტნა, ვერვინ იყო წინა მდგომი, გარე რაზმი მრავალკეცი დაიხოცა თუ რა ზომი.
458. ერთკენ ავთანდილს და ფრიდონს მრგვლივ სპანი ზედ მოეჯარნეს; იგი ორნივე გაუხდეს, რა გკადრო, ვით გაეხარნეს, ჰხოცდეს, უკანა მისდევდეს, ქალაქის კართა შესჯარნეს, უნდოდა, თუმცა შიგანთა ყოლ კარნი არ დაეყარნეს.
459. ტარიელ ნახა ხვარაზმშაჰ, გამაყდა გუკი ბერისა; შეიქნა ველი ორგნითვე სისხლითა მონატბერისა; გორად ძეს შუბთა ნალეწი და ხმალთა მრავალ-ფერისა. კვლა მოუბრუნდა ხვარაზმშას რისხვა ცით მონაბერისა.
460. ისმა მუქრა მეფისა ღმრთივ გვირგვინ, გულ-აზატისა; “მივმართე მივდეგ საომრად, ჩავიპყარ მძიმე ლახტია, ბარგისტანითა კაზმულსა მე ცხენსა გარდავახტია, მოსრულ ხარ, მოდი საომრად, მით გაგიცუდო ტახტია.”
461. შეიქმნა ომი ფიცხელი რაზმის კიდემდე-კიდია; ხვარაზმშა სპათა, ჰინდონო, ვით მჭელსა მოიმკიდია; ეაჯებოდეს ტარიელს: “სრულ ნუ დაგვხოცო კი დია.” ვისცა გარდაჰკრის, გააპის, ცხენს კაცი გარდნაკიდია.
462. შუბნი შემოსცნა ხვარაზმშაჰ, ტარიელ მკერდსა შელეწნა, ვერ გაუტეხნა აბჯარი, ვერცა თუ სადმე დახვეწნა; ვაქებ, ვინ გმირი ასეთი ან სარო ალვა ახეწნა! ტარიელ ხრმალი ხვარაზმშას ცხენსა ჰკრა, ყოლ არ აძეწნა.”
463. ტარიელ ცხენი ხვარაზმშას მოუკლა, მუნვე დაეცა; უფიცხე იბრძვის, ქვეითსა ხრმალი უნდოდა დაეცა; ყმა აღარავინ იახლა, რომ ადრე ცხენსა აეცა, ამისთვის მარტო იბრძოდა, არათ ღონითა გაექცა.
464. მიუხდა ხმალი გარდაჰკრა, ცხენს თავი გაუგდებინა, შეჰყივლა: “დამრჩი, მეფეო, თავს ცეცხლი მოადებინა, ჩემი ცოცხლისა დარჩომა თავსა რამ შეგადებისა. შვილი მამიკალ და მეცა მას თანა გექადებინა?”.
465. “მიკვირს თუ რად არ გრცხვენიან მუხთლობის მოსურვებულსა? ჩემი ძე მოჰკალ მწოლარე, მე მისთვის ვაგლახ-ვებულსა; აწ მობირებით არაბნი მოგისხმან გაავებულსა, მეც მამკალ, მოდი ცოცხალსა რეას მაქნევ დაზავებულსა?
466. დაშვრა მისჭირდა მარტოსა, მრავალი ხრმალი ექნია; გაუტყდა ხრმალი და ლახტი, მართ ვითა მშვილდი შეჰქნია; ამისთვის სპათა სიმრავლე მრგვლად ალყად გარე შექნია, ხელთა შეიპყრეს, დაბნელდეს მისთვის მნათობთა შუქნია.
