ვეფხისტყაოსანი, 1963 წ.
*
388. მეტმან სევდამან მიმწურა გულსა დაცემად დანისად. – ასმათის მონა შემოდგა, მე ვჯე ლაღი და ჯანი სად, წიგნი მომართვა, ეწერა: “ვინ სჩან ალვისა ტანისად, ადრე მოდიო, გიბრძანებს, დაუყოვნებლად ხანისად!”
389. “შევჯე, წავე, ბაღჩას მივე, ვითა სცნობდე, ჭირთ რა ზომით! ბაღჩა შევვლე, კოშკი აღჩნდა, ასმათ ვნახე ძირსა დგომით ვნახე, ვსჭვრეტდი ნატირებად, ცრემლი აჩნდა ღაწვთა წთომით, დამიმძიმდა, არა ვჰკითხე ჩემი სჭირდა მისლვა ნდომით. –
390. “იგი ვნახე დაღრეჯილი, ესე მეტად დამიმძიმდა. ვითა წინას შემომცინის, არღა ეგრე გამიღიმდა! ყოლა სიტყვა არ მომიგო, ოდენ ცრემლთა გარდმოსწვიმდა, ამით უფრო დამაწყლულა, არა წყლულთა მიაქიმდა.
391. “ჩემნი ერთნი გონებანი, მეტად შორად გამიკიდნა, შინა კოშკად შემიყვანა, ფარდაგსაცა ამიზიდნა. შევე, ვნახე იგი მთვარე ჭირმან ყოვლმან უკუ-მრიდნა, გულსა შუქი შემომადგა, მაგრა კრული არ დამიდნა.
392. “ეყო არ-ნათლად ნათელი, ფარდაგსა შემომდგომელი ებურა მოშლით პირ-ოქრო-მე-მივეც-რიდე-რომელი მითვე მწვანითა უებრო მიწოლით ტახტსა მჯდომელი, ცრემლისა ღვარსა მოეცვა პირი, ელვათა მკრთომელი.
393. “ქვე-წვა, ვით კლდისა ნაპრალსა ვეფხი პირ-გამეხებული, არცა მზე ჰგვანდა, არც მთვარე, ხე ალვა, ედემს ხებული ასმათმან დამსვა შორს-გვარად გულსა მე ლახვარ-ხებული, მერმე წამოჯდა წარბ-შერჭმით, გამწყრალი, გარისხებული.
394. “მიბრძანა: “მიკვირს, რად მოხვე მშლელი პირისა მტკიცისა, გამწირავი და მუხთალი, შენ, გამტეჴელი ფიცისა მაგრა ნაცვალსა პატიჟსა მიგცემსო ზენამცა ცისა!” ვჰკადრე: “რა გკადრო პასუხი მის ჩემგან მე უიცისა?”
395. “ვთქვი: “პასუხსა ვერას გკადრებ, თუ არა ვსცნობ მე მართალსა: რა შეგცოდე, რა მიქმნია, – უცნობოსა, ფერ-ნამკრთალსა?” კვლაცა მითხრა: “რას გეუბნა მტყუანსა და, შენ, მუხთალსა! დიცურად რად მოვღორდი, მე დაუწვავ ამით ალსა!–
396. “შენ არ იცი ხვარაზმშასი საქმროდ ჩემად მოყვანება?!– შენ ჯდომილხარ სავაზიროდ, შენი რთულა ამას ნება, შენ გასტეხე ფიცი ჩემი, სიმტკიცე და იგი მცნება, ღმერთმან ჰქმნას და დაგირჩინო ცუდად შენი ხელოვნება!
397. “გაჴსოვს, ოდეს “ჰაის” ჰზმიდი, ცრემლნი შენნი ველთა ჰბანდეს, მკურნალნი და დასტაქარნი წამალსაყე მოგიტანდეს?– მამაცისა სიცრუესა ნეტარ სხვანი რამცა ჰგვანდეს,– რათგან დამთმე, მეცა დაგთმობ, ვინძი უფრო დაზიანდეს!
398. “ამას ვჰბრძანებ: ვინცა გინდა ეპატრონოს ინდოეთსა, ეგრეც მე მაქვს პატრონობა, – უგზოდ ვჰლიდენ, თუნდა გზეთსა! ეგე აგრე არ იქმნების, წა, – მომცთარხარ –მოსაცეთსა, აზრნი შენნი შენვე გგვანან მტყუანსა და შენ აგეთსა!
399. “ცოცხალ ვიყო, შენ ინდოეთს, ღმერთო, ხანი ვერა დაჰყო თუ ეცადო დაყოფასა, ჴორცთა შენთა სული გაჰყო! სხვა ჩემებრი ვერა ჰპოვო, ცათამდისცა ჴელი აჰყო!” ესე სიტყვა დაასრულა, ყმა ატირდა, სულთ-ქვნა, ახ-ყო.
400. თქვა: “რა მესმა ესე მისგან, მეიმედა მეტის-მეტად, კვლა მიეცა თვალთა ძალი მის ნათლისა ეგრე ჭვრეტად. აწ დავკარგე რად არ გიკვირს, რად ცოცხალვარ, რად ვარ რეტად? ვა, სოფელო უხანოო, რად ჰზი სისხლთა ჩემთა ხვრეტად?!–
401. “შევხედე, ვნახე სასთუმალს მუსაფი გაშლით მდებარე, ავიღე, ავდეგ, მე ღმრთისა და მერმე მათი მქებარე, ვჰკადრე თუ: “მზეო, დაგიწვავ, – ჩემიცა დაწვი მზე ბარე, რათგან არ მომკალ, პასუხი ერთიღა გკადრო მე ბარე!
402. “რომე გკადრებ, ესე სიტყვა აწ თუ ცუდად ნალიქნია, ცამცა მრისხავს, მზისა შუქნი ყოლა ჩემთვის ნუ შუქნია” თუ მაღირსებ განკითხვასა, ავი არა არ მიქნია მან მიბრძანა: “რაცა იცი, თქვიო”, თავი დამიქნია.
403. –მე მეფეთა დარბაზს მიხმეს, შექმნეს დიდი ვაზირობა. მათ წინასვე დაეპირა იმა ყმისა შენი ქმრობა. დამეშალა, – ვერ დავშლიდი, დამრჩებოდა უმეცრობა თავსა ვუთხარ, მიემოწმე, ჟამად გიჯობს გულ-მაგრობა.
404. “მემცა დაშლა ვითა ვჰკადრე, რათგან იგი ვერ მიმხვდარა, არ იცის, თუ ინდოეთი უპატრონოდ არ გამხდარა! ტარიელ არს მემამულე, სხვასა ჰმართებს არად არა, ვის მოიყვანს, არა ვიცი, ანუ იგი ვინ მომცდარა!
405. “ვთქვი: “ამითა ვეღარას ვიქმ, ღონე სხვა რა მოვიგვარო” თავსა ვუთხარ: “ნუ მოგიცავ, გონებაო მრავალ-გვარო! მედვა გული მჴეცისაებრ, ათასჯერცა მინდორს ვარო!– ვისმცა მივეც თავი შენი, – შენვე რად მე არ წამგვარო!”
406. “სულთა ვყიდდი გულისათვის, კოშკი ამად გამებაზრა. – იგი წვიმა დარენელდა, რომე პირველ ვარდი აზრა ვნახე, ძოწსა მარგალიტი გარე ტურფად მოემაზრა. მიბრძანა თუ: “ეგე საქმე მემცა მართლად რად მეაზრა?!
